Ngày 01/06/2023, tổng thống Nga Vladimir Putin gặp gỡ các gia đình đông con tại điện Kremlin, Matxcơva, vào thời điểm dân số nước Nga giảm mạnh, và cuộc xung đột ở Ukraina càng làm cho tiến trình suy giảm thêm trầm trọng.
Theo báo Pháp La Croix, ngày 01/06/2023, vấn đề này gây lo ngại vì giảm dân số gây ra những hậu quả đối với nền kinh tế và như vậy, ảnh hưởng đến sức mạnh của quốc gia.
Ảnh minh họa: Gia đình Grigoryev, ở Matxcơva, Nga. Ảnh chụp ngày 02/02/2008. Vào thời điểm đó, tổng thống Dmitri Medvedev đã chúc mừng gia đình có đứa con thứ ba. (Photo : AFP)
Thảm họa dân số
« Một thảm họa dân số đang diễn ra tại Nga ». Tuần báo Anh The Economist hồi tháng 03/2022, đã miêu tả như vậy về tình trạng suy giảm dân số ồ ạt tại Nga. Theo tuần báo này, trong ba năm, số người chết tại Nga đã cao hơn mức dự báo của các nhà nhân khẩu học là 2 triệu người, do đại dịch Covid-19, chiến tranh Ukraina và một bộ phận người dân tản cư.
Báo The Economist nhấn mạnh, « tuổi thọ của nhóm cư dân 15 tuổi đã giảm 5 năm và giờ đây tương đương với mức ở Haiti. Số trẻ Nga được sinh ra trong tháng 04/2022 không vượt quá con số dưới thời phát xít Đức xâm chiếm. Ngoài gia, do nhiều đàn ông trong độ tuổi chiến đấu bị chết hoặc đi di tản, phụ nữ nhiều hơn đàn ông 10 triệu người ».
Trong khoảng thời gian từ năm 1994 đến 2021, dân số Nga giảm từ 149 triệu xuống còn 143 triệu. Từ 2020 đến 2023, có khoảng 1,2 đến 1,6 triệu người Nga từ trần do đại dịch Covid-19.
Theo Liên Hiệp Quốc, nếu xu hướng giảm này tiếp tục, dân số Nga sẽ chỉ còn 120 triệu từ nay đến năm 2050. Trong kịch bản bi quan nhất của Liên Hiệp Quốc, từ nay đến cuối thế kỷ, Nga sẽ chỉ còn 83,7 triệu dân.
Xung đột tại Ukraina
Ngoài ra, có thêm các yếu tố mới làm giảm tỷ lệ sinh đẻ và tuổi thọ : đó là xung đột vũ trang tại Ukraina : số người trẻ tử vong gia tăng và một số lớn dân số đi di tản.
Theo tình báo Mỹ và châu Âu, hơn 150 000 lính Nga dường như tử trận. Trong khi chính quyền Nga đưa ra các thẩm định về thiệt hại nhân mạng thấp hơn rất nhiều.
Các dữ liệu về huy động binh lính đáng tin cậy hơn. Theo trường Đại Học Quốc Gia Matxcơva, hơn 300 000 nam giới được điều ra mặt trận. Ngoài ra, khoảng 500 0000 đến 1 triệu người Nga (thường là trẻ và có học vấn) đã bỏ nước ra đi sau ngày 24/02/2022.
Việc giảm dân số dẫn đến hậu quả là thiếu hụt nhân lực lao động và dân số trong độ tuổi làm việc ít đi. Điều này làm giảm ngân sách thu của Nhà nước và do vậy, giảm nguồn tài trợ cho các hệ thống hưu bổng và an sinh xã hội.
Chính sách khuyến khích sinh đẻ
Để ngăn chặn đà giảm, nước Nga đã thực hiện chính sách khuyến khích sinh đẻ. Ngay từ năm 2008, Nhà nước Nga đã lập « Huân chương cha mẹ vẻ vang ». Các gia đình có 7 con hoặc nhiều hơn sẽ được thưởng 700 000 rúp (tương đương 8000 euro theo tỷ giá hiện nay).
Tổng thống Vladimir coi việc tăng tỷ lệ sinh đẻ là ưu tiên trong chính sách của ông. Nguyên thủ Nga hứa là những gia đình có ba con hoặc nhiều hơn sẽ được chuyển nhượng một mảnh đất của Nhà nước để xây nhà ở hoặc canh tác. Năm 2020, điện Kremlin cũng đã thông báo miễn thuế và cho hưởng các ưu đãi về an sinh xã hội đối với những gia đình đông con.
Thế nhưng, các biện pháp này đã không làm tăng tỷ lệ sinh đẻ và ông Putin vào năm 2022 đã phục hồi giải thưởng « Bà Mẹ Anh Hùng », một giải thưởng của Liên Xô dưới thời Joseph Staline. Nguyên thủ Nga hứa thưởng 1 triệu rúp (12 000 euro) cho những phụ nữ sinh hơn 10 con.
Vấn đề nhập cư cũng được chú ý tới. Theo một nghiên cứu của trường Cao học Kinh tế Matxcơva, mỗi năm, Nga cần 1 triệu người nhập cư để dân số không thay đổi. Tuy nhiên, các tác giả của nghiên cứu này thừa nhận rằng không thể đạt được các con số này và nước Nga dường như phải chấp nhận là dân số của mình thực sự sẽ suy giảm.
Đức Tâm (RFI)
© 2024 | Thời báo MỸ
